Nadżerka szyjki macicy – czy trzeba ją leczyć?
Nadżerka szyjki macicy to diagnoza, która często budzi niepokój.
Wiele kobiet zastanawia się, czy nadżerka pochwy może być groźna, czy nadżerka boli i kiedy wymaga leczenia.
Warto wiedzieć, że termin „nadżerka” w medycynie odnosi się najczęściej do stanu określanego jako ektopia gruczołowa szyjki macicy, który w większości przypadków nie jest niebezpieczny, ale wymaga odpowiedniej kontroli i – czasem – leczenia.
Rodzaje nadżerek – nie każda wygląda tak samo
W codziennej praktyce ginekologicznej określenie „nadżerka” może dotyczyć różnych zmian na szyjce macicy.
Z medycznego punktu widzenia wyróżnia się trzy główne rodzaje nadżerki, z których każda wymaga innego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego.
Nadżerka rzekoma (ektopia gruczołowa)
To najczęściej spotykana forma nadżerki i zarazem ta, która budzi najwięcej niepokoju, choć zazwyczaj nie stanowi zagrożenia. Ektopia szyjki macicy polega na przemieszczeniu delikatnego nabłonka gruczołowego z kanału szyjki macicy na jej część pochwową.
Jak wygląda nadżerka tego typu? W badaniu wziernikowym przypomina czerwoną, błyszczącą plamę – może być gładka lub nierówna. U wielu kobiet występuje fizjologicznie i nie wymaga leczenia, o ile nie powoduje objawów.
Nadżerka prawdziwa (uszkodzenie nabłonka)
To rzeczywisty ubytek powierzchniowego nabłonka szyjki macicy, najczęściej spowodowany stanem zapalnym, urazem mechanicznym (np. po porodzie) lub przewlekłą infekcją. Nadżerka prawdziwa może krwawić przy dotyku, powodować pieczenie, wydzielinę i zwiększoną podatność na zakażenia.
W przeciwieństwie do ektopii ta forma nadżerki często wymaga leczenia – zarówno farmakologicznego, jak i niekiedy zabiegowego.
Nadżerka przednowotworowa (dysplazja)
To poważniejszy typ zmiany, który może być wczesnym etapem transformacji nowotworowej. Nie zawsze daje objawy, dlatego tak ważne są regularne cytologie i badania kontrolne. W kolposkopii i cytologii mogą pojawić się nieprawidłowe komórki, które wymagają dalszej diagnostyki (np. biopsji) i odpowiedniego leczenia.
Dlaczego warto znać typ nadżerki?
Każdy z opisanych rodzajów różni się pochodzeniem, wyglądem i potencjalnym ryzykiem zdrowotnym. Dlatego tak ważne jest, by nadżerka szyjki macicy została oceniona nie tylko wizualnie, ale również cytologicznie i – jeśli potrzeba – kolposkopowo. Tylko wtedy można określić, czy zmiana ma charakter łagodny (np. nadżerka pochwy o typie ektopii), czy wymaga leczenia i dalszej obserwacji.
To jedno z najczęściej zadawanych pytań. Sama nadżerka pochwy (czyli ektopia szyjki macicy) zazwyczaj nie powoduje bólu. Jednak jeśli towarzyszy jej stan zapalny, infekcja lub zmiany strukturalne szyjki, mogą pojawić się: uczucie ciągnięcia w podbrzuszu, ból podczas stosunku, dyskomfort przy badaniu ginekologicznym lub aplikacji tamponu.
Warto pamiętać, że objawy nadżerki nie zawsze są jednoznaczne – mogą przypominać inne dolegliwości ginekologiczne, dlatego tak ważne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych.
Przyczyny nadżerki – od czego robi się nadżerka?
Od czego robi się nadżerka? Najczęściej jest to efekt zmian hormonalnych, przewlekłych infekcji lub urazów mechanicznych szyjki macicy.
Warto pamiętać, że nadżerka nie zawsze jest sygnałem choroby – w wielu przypadkach stanowi fizjologiczną reakcję organizmu.
Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny nadżerki:
Ektopia gruczołowa szyjki macicy bardzo często występuje u kobiet w okresach intensywnych zmian hormonalnych – w czasie dojrzewania, ciąży lub przy stosowaniu antykoncepcji hormonalnej. Estrogeny wpływają na przesunięcie delikatniejszego nabłonka gruczołowego na część pochwową szyjki macicy, co jest typowe dla ektopii.
Nieleczone infekcje intymne, zwłaszcza o podłożu bakteryjnym lub wirusowym (np. HPV), mogą prowadzić do uszkodzenia nabłonka szyjki macicy. Takie podrażnienia sprzyjają powstawaniu nadżerek o charakterze zapalnym. Nawracające upławy, świąd czy pieczenie mogą być sygnałem, że rozwija się nadżerka pochwy związana z infekcją.
Porody siłami natury, częste zabiegi ginekologiczne, wkładki domaciczne czy intensywne współżycie – to czynniki, które mogą uszkadzać delikatny nabłonek szyjki macicy. Nadżerka szyjki macicy może wówczas powstać jako efekt mechanicznego urazu, szczególnie jeśli nie doszło do prawidłowego zagojenia nabłonka.
Stosowanie drażniących środków do higieny intymnej, irygacji pochwy czy nadmierne stosowanie tamponów może prowadzić do zaburzenia naturalnej mikroflory. Takie środowisko sprzyja podrażnieniom i drobnym uszkodzeniom nabłonka, które z czasem mogą przekształcić się w nadżerkę.
Niektóre kobiety mają naturalną predyspozycję do występowania ektopii, która może się pojawić bez wyraźnej przyczyny. Jeśli u pacjentki występuje ektopia szyjki macicy bez objawów i nie wiąże się z ryzykiem onkologicznym, zwykle wystarczy regularna obserwacja.
Leczenie nadżerki szyjki macicy – kiedy i jak?
Nadżerka – jak leczyć? Dobór metody leczenia nadżerki zależy od: rodzaju zmiany (rzekoma, prawdziwa), wyników badań cytologicznych i kolposkopowych, obecności objawów klinicznych, wieku pacjentki oraz planów rozrodczych.
Leczenie można podzielić na zachowawcze i zabiegowe.
Leczenie zachowawcze
W przypadku niewielkich zmian i braku nieprawidłowości w badaniach możliwe jest leczenie nieinwazyjne:
- stosowanie globulek dopochwowych o działaniu przeciwzapalnym, regenerującym nabłonek i wspierającym florę bakteryjną pochwy,
- leczenie infekcji (np. przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze), jeśli towarzyszy nadżerce stan zapalny,
- w niektórych przypadkach – miejscowe stosowanie preparatów hormonalnych, wspomagających odbudowę nabłonka.
Celem leczenia zachowawczego jest złagodzenie objawów i umożliwienie naturalnej regeneracji nabłonka szyjki macicy.
Leczenie zabiegowe – kiedy konieczne jest usunięcie nadżerki?
W niektórych przypadkach konieczne jest bardziej zdecydowane działanie. Usunięcie nadżerki zaleca się, gdy:
- nadżerka powoduje objawy (plamienia, krwawienia po stosunku, ból),
- wyniki badań (cytologia, kolposkopia) sugerują nieprawidłowości,
- zmiana jest rozległa lub utrzymuje się mimo leczenia zachowawczego.
Usuwanie nadżerki można przeprowadzić różnymi metodami. Dobór techniki zależy od rodzaju zmiany, jej rozległości oraz indywidualnych potrzeb pacjentki.
Usuwanie nadżerki – dostępne metody zabiegowe
Krioterapia
Krioterapia to metoda usuwania nadżerki za pomocą bardzo niskich temperatur. Specjalna sonda zamraża zmienioną tkankę ciekłym azotem. Martwe komórki oddzielają się od zdrowych, a szyjka macicy goi się poprzez regenerację nowego nabłonka. Krioterapia jest polecana w przypadku łagodnych, niewielkich zmian ektopowych.
Zalety krioterapii:
- zabieg szybki i bezbolesny,
- niskie ryzyko powikłań i blizn,
- krótki czas rekonwalescencji.
Laseroterapia
Laseroterapia polega na precyzyjnym odparowywaniu zmienionej tkanki warstwa po warstwie przy użyciu skoncentrowanej wiązki światła laserowego. Chroni zdrowe tkanki wokół zmiany. Laseroterapia jest doskonałym wyborem u kobiet młodych, planujących ciążę lub przy rozległych nadżerkach.
Zalety laseroterapii:
- bardzo duża precyzja,
- szybka regeneracja nabłonka,
- minimalne ryzyko bliznowacenia.
Elektrokonizacja (LEEP)
Usunięcie nadżerki metodą elektrokonizacji polega na wycięciu zmienionej tkanki przy pomocy pętli elektrycznej. Pozwala jednocześnie usunąć zmianę i uzyskać materiał do badania histopatologicznego. Elektrokonizacja jest rekomendowana przy nieprawidłowościach w cytologii lub rozległych zmianach wymagających pewnego marginesu bezpieczeństwa.
Zalety elektrokonizacji:
- dokładne usunięcie zmiany,
- możliwość oceny histopatologicznej,
- skuteczność w leczeniu zmian podejrzanych lub zaawansowanych.
Leczenie chemiczne (koagulacja chemiczna)
Leczenie chemiczne polega na miejscowym stosowaniu specjalnych preparatów chemicznych, które powodują martwicę zmienionego nabłonka i jego stopniową regenerację. Koagulacja chemiczna jest bezbolesna i wykonywana ambulatoryjnie, ale wymaga zwykle kilku aplikacji, aby osiągnąć pełen efekt terapeutyczny. Metoda ta stosowana jest przede wszystkim przy niewielkich nadżerkach, które nie budzą podejrzeń onkologicznych.
Zalety leczenia chemicznego:
- brak potrzeby znieczulenia,
- szybki i mało inwazyjny zabieg,
- możliwość przeprowadzenia podczas zwykłej wizyty ginekologicznej.
Kauteryzacja (diatermia)
Kauteryzacja to metoda wypalania zmiany prądem o wysokiej temperaturze. Zabieg powoduje martwicę zmienionej tkanki i jej regenerację. Obecnie wykonywana rzadko ze względu na większe ryzyko powstawania blizn.
Nadżerka szyjki macicy w ciąży – co trzeba wiedzieć?
W czasie ciąży zmiany hormonalne mogą sprawić, że istniejąca wcześniej nadżerka szyjki macicy powiększy się lub stanie się bardziej widoczna. Często też dochodzi do jej rozwoju u kobiet, które przed ciążą nie miały żadnych zmian w obrębie szyjki macicy. W zdecydowanej większości przypadków nadżerka w ciąży nie stanowi zagrożenia ani dla matki, ani dla dziecka i nie wymaga leczenia.
W trakcie ciąży postępowanie w przypadku nadżerki ogranicza się zazwyczaj do obserwacji i regularnych kontroli. Wykonuje się badania cytologiczne zgodnie z zaleceniami, a w razie potrzeby także kolposkopię. Leczenie zabiegowe, takie jak krioterapia czy laseroterapia, odracza się na okres po porodzie, chyba że wyniki badań sugerują obecność zmian wymagających pilnej interwencji.
Ważne jest, aby każda kobieta w ciąży zgłaszała lekarzowi pojawienie się krwawienia, nasilonego bólu lub nieprawidłowej wydzieliny. W większości przypadków nadżerka nie wpływa na przebieg ciąży ani na sposób porodu, jednak wymaga odpowiedniego monitorowania w ramach standardowej opieki prenatalnej.
Zadbaj o swoje zdrowie intymne
Jeśli zauważyłaś niepokojące objawy, takie jak plamienia, nietypową wydzielinę czy przewlekły dyskomfort w obrębie szyjki macicy, nie zwlekaj z wizytą u ginekologa.
Wczesna diagnostyka i odpowiednie postępowanie pozwalają szybko wyjaśnić charakter zmian i w razie potrzeby rozpocząć skuteczne leczenie.
Regularne badania i świadoma troska o zdrowie intymne to najlepszy sposób, by czuć się bezpiecznie i komfortowo na każdym etapie życia.
odpowiedzi?
Napisz do nas!
PL 04-854 Warszawa - Wawer
