Czym różni się niepłodność od bezpłodności? Wyjaśniamy!

Trudności z zajściem w ciążę to temat, który budzi wiele emocji i pytań, jednak dzięki pomocy medycyny w wielu przypadkach można zamienić marzenia o rodzicielstwie w rzeczywistość. 

W naszych rozmowach z pacjentkami i pacjentami zauważamy, że pojęcia „niepłodność” i „bezpłodność” bywają używane zamiennie, choć te słowa mają inne znaczenie. 

Czym różni się niepłodność od bezpłodności?

W tym artykule w przystępny sposób wyjaśnimy różnice między tymi terminami, omówimy przyczyny obu problemów oraz wskażemy, jakie kroki warto podjąć, gdy pojawiają się trudności w spełnieniu marzenia o rodzicielstwie.

Co to znaczy być bezpłodnym?

Bezpłodność to trwała niemożność posiadania potomstwa. Oznacza to, że niezależnie od zastosowanych metod leczenia czy wsparcia medycznego, osoba bezpłodna nie ma możliwości biologicznego zapłodnienia lub donoszenia ciąży.

 

Bezpłodność jest zwykle spowodowana nieodwracalnymi zmianami w organizmie, takimi jak:

 

  • brak narządów rozrodczych (np. usunięcie macicy, jajników lub jąder),
  • trwałe uszkodzenie układu rozrodczego,
  • ciężkie choroby genetyczne.

 

Należy jednak podkreślić, że diagnoza bezpłodności zawsze powinna być potwierdzona przez specjalistę po serii szczegółowych badań.

Czym jest niepłodność?

Niepłodność to stan, w którym para nie może doczekać się dziecka mimo regularnego współżycia (bez stosowania środków antykoncepcyjnych) przez co najmniej 12 miesięcy.

Różnica polega na tym, że w przeciwieństwie do bezpłodności, niepłodność w wielu przypadkach można leczyć.

Wyróżniamy dwa rodzaje niepłodności:

  • Niepłodność bezwzględna – oznacza trwałą niemożność poczęcia dziecka z przyczyn medycznych, ale możliwe jest zastosowanie zaawansowanych metod wspomaganego rozrodu, takich jak in vitro.
  • Niepłodność wtórna – dotyczy par, które mają już jedno dziecko, ale mimo starań nie mogą zajść w kolejną ciążę.
Dlaczego warto szybko zareagować?

Diagnoza niepłodności lub bezpłodności to trudny moment, ale współczesna medycyna oferuje wiele możliwości, by pomóc parom w spełnieniu marzenia o dziecku.

Kluczowe jest szybkie podjęcie działań, ponieważ czas ma ogromne znaczenie – szczególnie w przypadku kobiet, u których płodność, niestety, zmniejsza się wraz z wiekiem.

Możemy Ci pomóc
Diagnostyka niepłodności
01

Szczegółowy wywiad medyczny – lekarz zbiera informacje na temat:

  • Regularności cyklu menstruacyjnego u kobiety. Wcześniejszych ciąż i ich przebiegu.
  • Chorób przewlekłych, takich jak cukrzyca, otyłość czy choroby tarczycy.
  • Stylu życia, w tym diety, stresu i ekspozycji na toksyny.
  • Częstotliwości współżycia oraz stosowanych metod antykoncepcji w przeszłości.

 

Badania diagnostyczne u kobiet:

  • Badanie hormonalne: Ocena poziomu hormonów, takich jak LH, FSH, progesteron, prolaktyna, TSH i AMH, w różnych fazach cyklu.
  • USG ginekologiczne: Ocena budowy macicy, jajników i jajowodów.
  • HSG (histerosalpingografia): Badanie drożności jajowodów.
  • Laparoskopia: Diagnostyczny zabieg chirurgiczny umożliwiający ocenę jamy brzusznej, wykrycie endometriozy lub zrostów.

 

Badania diagnostyczne u mężczyzn:

  • Badanie nasienia: Ocena liczby, ruchliwości i budowy plemników (spermiogram).
  • Testy hormonalne: Badania poziomu testosteronu, FSH i LH. USG jąder:
  • Wykrywanie nieprawidłowości anatomicznych, takich jak żylaki powrózka nasiennego.
Diagnostyka bezpłodności
02

Diagnostyka bezpłodności koncentruje się na wykryciu nieodwracalnych przyczyn tego stanu.

Proces rozpoczyna się od wywiadu medycznego, podczas którego lekarz analizuje takie czynniki, jak przebyte zabiegi chirurgiczne (np. histerektomia lub wazektomia), wcześniejsze leczenie onkologiczne (radioterapia, chemioterapia), wrodzone wady anatomiczne oraz obciążenia genetyczne w rodzinie.

Diagnostyka bezpłodności u kobiet obejmuje badania takie jak USG ginekologiczne, które pozwala wykryć nieprawidłowości, na przykład brak macicy lub jajników. Dodatkowo przeprowadza się badania genetyczne, aby zidentyfikować potencjalne zaburzenia chromosomalne, takie jak zespół Turnera. Oceniana jest także rezerwa jajnikowa za pomocą testu AMH, który pomaga ustalić, czy pacjentka produkuje komórki jajowe.

Diagnoza bezpłodności u mężczyzn opiera się na analizie genetycznej, która pozwala wykryć nieprawidłowości chromosomalne, np. zespół Klinefeltera. Wykonywane jest również USG układu moczowo-płciowego w celu zidentyfikowania anatomicznych braków, takich jak niedrożność nasieniowodów. Jeśli pacjenci zmagają się z bezpłodnością, omawiane są alternatywne drogi rodzicielstwa, takie jak adopcja czy wykorzystanie komórek jajowych lub plemników dawcy.

Diagnostyka niepłodności i bezpłodności – krok po kroku

Niepłodność i bezpłodność to dwa różne stany wymagające odmiennych podejść diagnostycznych. W obu przypadkach kluczowe jest ustalenie przyczyny problemu, aby zaplanować możliwe opcje leczenia lub wsparcia. 

Proces diagnostyczny obejmuje zarówno kobietę, jak i mężczyznę, ponieważ problem może dotyczyć jednej lub obu stron.

Prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Baranowski
Zapisz się na konsultację!

W EvaClinic podchodzimy indywidualnie do każdego pacjenta, zapewniając kompleksowe badania i wsparcie na każdym etapie drogi do rodzicielstwa.

Nie zostawiamy nikogo bez odpowiedzi – zapraszamy na konsultację!

Przyczyny bezpłodności – dlaczego ciąża jest niemożliwa?

Przyczyny bezpłodności u kobiet:

  • Usunięcie narządu rodnego: histerektomia (usunięcie macicy) lub obustronna salpingektomia (usunięcie jajowodów), które całkowicie uniemożliwiają zajście w ciążę.
  • Przedwczesna menopauza: wyczerpanie rezerwy jajnikowej u kobiet w wieku przedmenopauzalnym, co skutkuje trwałym brakiem owulacji.
  • Wrodzone wady rozwojowe narządu rodnego: brak macicy lub jajników, wynikający z zaburzeń genetycznych, takich jak np. zespół Turnera.
  • Ciężkie przypadki endometriozy: zaawansowane stadia choroby mogą prowadzić do trwałego uszkodzenia narządów rozrodczych.

 

Przyczyny bezpłodności u mężczyzn:

  • Brak plemników w nasieniu (azoospermia): całkowity brak zdolnych do zapłodnienia plemników w ejakulacie, wynikający z wrodzonych wad, uszkodzeń jąder lub zaburzeń hormonalnych.
  • Zaburzenia genetyczne: nieprawidłowości chromosomalne, takie jak zespół Klinefeltera, które wpływają na produkcję nasienia.
  • Przebyte zabiegi chirurgiczne: usunięcie jąder z powodu chorób nowotworowych lub nieodwracalna wazektomia.
  • Uszkodzenia przewodów nasiennych: wynik infekcji, urazów lub wad wrodzonych.

 

Czynniki wspólne:

  • Powikłania po terapii onkologicznej: chemioterapia i radioterapia mogą prowadzić do trwałej utraty płodności.
  • Choroby genetyczne: niektóre mutacje genetyczne mogą uniemożliwiać proces zapłodnienia lub zagnieżdżenia zarodka.

Jakie są przyczyny niepłodności?

Przyczyny niepłodności mogą być różnorodne i dotyczyć zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Mogą mieć charakter hormonalny, genetyczny, immunologiczny lub mechaniczny. Co powoduje niepłodność?

 

Przyczyny niepłodności u kobiet:

  • Zaburzenia owulacji: nieregularne lub brak owulacji związane z problemami hormonalnymi, np. zespołem policystycznych jajników (PCOS).
  • Endometrioza: choroba polegająca na obecności błony śluzowej macicy poza jamą macicy, która może powodować zrosty i niedrożność jajowodów.
  • Niedrożność jajowodów: wynik infekcji, operacji lub endometriozy, która uniemożliwia połączenie komórki jajowej z plemnikiem.
  • Wady anatomiczne: nieprawidłowości w budowie macicy, takie jak przegroda macicy czy mięśniaki macicy, które mogą utrudniać zagnieżdżenie zarodka.

 

Przyczyny niepłodności u mężczyzn:

  • Niska jakość nasienia: obniżona liczba, ruchliwość lub nieprawidłowa budowa plemników.
  • Zaburzenia hormonalne: niedobór testosteronu, problemy z przysadką mózgową.
  • Czynniki anatomiczne: wady wrodzone układu moczowo-płciowego.
  • Infekcje: choroby układu moczowo-płciowego, które mogą powodować uszkodzenie jąder lub przewodów nasiennych.

 

Czynniki wspólne:

  • Styl życia: stres, otyłość, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu.
  • Choroby przewlekłe: cukrzyca, choroby tarczycy, niedobory witaminowe.
  • Toksyczne środowisko: narażenie na chemikalia, promieniowanie czy wysoką temperaturę w miejscu pracy.
  • Wiek: powyżej 35 lat u kobiet i 45 lat u mężczyzn.
Leczenie farmakologiczne
01
  • Stymulacja owulacji: U kobiet z zaburzeniami owulacji stosuje się leki hormonalne, które pomagają dojrzewać pęcherzykom jajnikowym i zwiększają szansę na owulację.
  • Hormonalna terapia zastępcza: W przypadkach, gdy przyczyną niepłodności są zaburzenia hormonalne, stosuje się odpowiednie hormony, aby przywrócić równowagę w organizmie.
  • Leki poprawiające jakość nasienia: U mężczyzn stosuje się suplementy diety, witaminy oraz leki zwiększające ruchliwość i liczbę plemników.
Leczenie chirurgiczne
02
  • Histeroskopia i laparoskopia: Zabiegi te umożliwiają usunięcie zrostów, polipów, mięśniaków macicy czy ognisk endometriozy, które mogą utrudniać zajście w ciążę.
  • Rekonstrukcja dróg rodnych: U kobiet z wadami wrodzonymi lub urazami dróg rodnych przeprowadza się operacje mające na celu przywrócenie ich funkcjonalności.
  • Chirurgia urologiczna: U mężczyzn przeprowadza się zabiegi takie jak udrażnianie nasieniowodów czy leczenie żylaków powrózka nasiennego.
Wspomagana prokreacja
03
  • Inseminacja domaciczna: Prosta procedura polegająca na wprowadzeniu odpowiednio przygotowanego nasienia bezpośrednio do macicy w okresie owulacji.
  • Zapłodnienie in vitro: Najbardziej zaawansowana metoda, w której komórki jajowe są zapładniane poza organizmem, a następnie zarodki wprowadzane do macicy.
  • Mikroiniekcja plemnika: Technika, w której pojedynczy plemnik jest wstrzykiwany bezpośrednio do komórki jajowej.
Terapie wspomagające
04
  • Medycyna regeneracyjna: Wykorzystanie osocza bogatopłytkowego do poprawy funkcji jajników.
  • Psychoterapia: Wsparcie emocjonalne dla par, które zmagają się z problemami związanymi z niepłodnością, pomaga radzić sobie ze stresem i wzmacniać relację.
  • Fizjoterapia uroginekologiczna: Leczenie zrostów czy poprawa przepływu krwi w obrębie miednicy.
Modyfikacja stylu życia
05
  • Dieta i aktywność fizyczna: Zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna wspierają zdrowie hormonalne i poprawiają szanse na poczęcie.
  • Unikanie używek: Ograniczenie alkoholu, rzucenie palenia oraz unikanie stresu mają kluczowe znaczenie w poprawie płodności.
  • Redukcja masy ciała: U kobiet z nadwagą lub otyłością utrata wagi często przywraca regularność owulacji.
Metody leczenia niepłodności

Wybór metody leczenia niepłodności zależy od diagnozy i konsultacji z doświadczonym specjalistą. W EvaClinic oferujemy kompleksową opiekę, począwszy od diagnostyki, poprzez leczenie farmakologiczne i chirurgiczne, aż po zaawansowane techniki wspomaganego rozrodu. Wspieramy naszych pacjentów na każdym etapie ich drogi do rodzicielstwa.

Dr n. med. Jacek Doniec

FAQ – Najczęściej zadawane pytania o niepłodność i bezpłodność

Co to jest niepłodność bezwzględna?
Niepłodność bezwzględna to stan, w którym naturalne zapłodnienie nie jest możliwe, np. z powodu braku jajowodów u kobiety lub azoospermii (braku plemników) u mężczyzny. W takich przypadkach jedyną opcją mogą być techniki wspomaganego rozrodu, jak in vitro.
Co to jest niepłodność wtórna?
Niepłodność wtórna występuje wtedy, gdy para miała już dziecko, ale nie może począć kolejnego, mimo regularnych prób trwających ponad rok. Przyczyny mogą obejmować wiek, zmiany hormonalne, infekcje lub zmiany anatomiczne.
Czy niepłodność zawsze można wyleczyć?
Dzięki nowoczesnym metodom, takim jak stymulacja owulacji, inseminacja czy zapłodnienie in vitro, wiele par ma szansę na poczęcie dziecka.
Jakie są metody leczenia niepłodności?
Leczenie niepłodności zależy od przyczyny i może obejmować farmakoterapię hormonalną, zabiegi chirurgiczne, inseminację domaciczną, a także techniki wspomaganego rozrodu, takie jak in vitro czy ICSI.
Jakie są skutki niepłodności?
Przyczyny niepłodności mogą również prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak przewlekły ból czy zaburzenia hormonalne, a sama niepłodność może wpływać na emocje i relacje, powodując stres, napięcia w związku oraz obniżenie samooceny.


    Zapisz się na konsultację

    Nie czekaj – już dzisiaj zapisz się na konsultację i zaplanuj zabieg, dzięki któremu odzyskasz dobrostan fizyczny oraz psychiczny.

    ul. Kazimierza Króla 39 (przy ul. Patriotów)
    PL 04-854 Warszawa - Wawer